El proceso de paz en Centroamérica y el reconocimiento de la diversidad étnico–cultural: El caso de Nicaragua y Guatemala

Los acuerdos de paz entre el gobierno y la insurgencia armada en Nicaragua y Guatemala fue una necesidad ante las distintas formas de exclusión social histórica vivida por los pueblos indígenas en cada uno de estos dos países en los cuales exist&iacute...

Descripción completa

Detalles Bibliográficos
Autor principal: Barbeyto, Arelly
Formato: Online
Idioma:spa
Publicado: BICU 2011
Acceso en línea:https://camjol.info/index.php/WANI/article/view/264
Descripción
Sumario:Los acuerdos de paz entre el gobierno y la insurgencia armada en Nicaragua y Guatemala fue una necesidad ante las distintas formas de exclusión social histórica vivida por los pueblos indígenas en cada uno de estos dos países en los cuales existía un proceso de guerra que los afectaba directamente. La solución era un acuerdo de paz. Este análisis se focaliza en los contenidos de los acuerdos los cuales son demandas de mayor atención en lo social, cultural, económica y jurídico. Para los indígenas y afrodescendientes de estos dos países, a partir de la firma de los acuerdos de paz, el reto planteado es el ejercicio de ciudadanía plena de estos pueblos, en coherencia con los avances democráticos en la región centroamericana. 1. INDIGENAS DE CENTROAMERICA-TRATADOS 2. ACCION Y DEFENSA (DERECHO)-COSTA CARIBE(NICARAGUA)-ACUERDOS Centroamerica tasbaia ra pri laka kat aikuki iwaia ba bara upla nani sut bui wan raitka nani wankaia, wan aisanka bara wan iwanka laka naniba mapara: Nikarawa bara Guatemala tasbaia nanira. Pri laka kat iwaia dukiara gabamint bara witin nani mapara raks alki banghwiba aikuki prawi banghwan Nikarawa bara Guatemala ra, naha war ka nani na buankan trabil ailal nani dukiara, indian tawanka nani sut ba pawanka wark ka nani ba yabras kan klauna pyuaba wina, naha tasbaia walna bilara, bara war buan pyuara naha tawanka nani na kasak trabil brih banghwan kan. Bara wapni mankaia nitkan pri laka kat aikuki iwaia wauhkaya kum dauki bawal. Naha laki kaikan na wahbi sakansa laka daukan ba wauhkataya nani ba wina, kau makabi banghwan ba sika, yamni iwaia laka ba, klauna wina wan raitka nani ba briaia, lalah pakaia mapara bara lâ nani lainkara sin, Indian nani ilpka dukiara bara upla taya siksa nani naha tasbaia walra iwi banghwiba ilpka dukiara sin. Pri laka kat iwaia laka wauhkataya nani ulbi saki wisbi banghwan ba wina ai kainara lika Centroamerica tasbaia bilara upla wala nani sut ai raitka nani brih banghwiba baku naha uplika nani sin brih banghwan kabia diara sut mapara. Centroamerica sauni pas yakat pri lani kat bang atnin lani kidi dawak muih bitik yaklauiwi witingna ramhnina kalana atnin, ma tuki dawak ampat sara puyuni kau bang mayang dai lani:Nikarawa dawak Guatemala sauni yakat. Pri lani kat yalahwada bang atnin yulni gabamint dawak witingna niningna kau arakbus dulalauwa muihni balna kidi karak kalpapakna Nikarawa dawak Guatemala yakat bik, adika warni kidi yaklauna dai trabil mahni yulni, indian tawanni balna bitik yakat baraknin warkni balna kidi kalawas dai sara puyuni balna kaupak, adika sauni bu pas yakat, dawak war kalbabauna puyuni yakat adika tawanni balna kasak trabil duduna dai, kaput yulni baranni anin nitdai pri lani kat kalpapakwi yalahna atnin yulni wauhtaya as yamna atnin dai, adika laihwi talna kidi walwi yakna dai lani palni yayamna kidi wauhnitaya kaupak, muih balna baisa yuyulna kidika kuduh, yamni yalahnin lani, sara kaupak ma ramhkina dai kidi duna atnin, wark balna yamwi lalah yakna atnin dawak lâ balna ninin yak bik diparasna atnin, indian balna ilpnina dawak muih unitak sani balna adika sauni bu pas yakat yalalahwa kidi ilpnina bik. Pri lani kat yalahnin lani wauhnitaya balna uhulwi yakwi ayangnina ahawi dadana yakaupak tanit kau laih Centroamerica sauni pas yakat muih uk balna ampat ramhnina duduwa kidi kapat adika muihni balna bik duduna karangki di balna bitik ninin yakat. DOI: 10.5377/wani.v60i0.264Wani No.60 2010 pp.56-72